Pod osłoną bezksiężycowej nocy dwóch zamaskowanych mężczyzn niosło dużą skrzynię. Szli bardzo wolno. Kiedy dotarli do pierwszych drzew w parku, przystanęli i ostrożnie położyli swój pakunek na ziemię. Po chwili dołączył do nich trzeci mężczyzna, który przyniósł ze sobą szpadle. Zaczęli kopać dół. Kiedy był już dość głęboki, delikatnie złożyli tam swój depozyt i zasypali wykop. Dokładnie uklepali wokół ziemię. Na koniec podali sobie dłonie i w milczeniu rozeszli się w różne strony. .. Kim byli mężczyźni? Co schowali w skrzyni?
Ten tekst został wymyślony, ale tak mogłaby zacząć się typowa historia o ukrytych skarbach w czasie II wojny światowej. I podobne też były doniesienia w powojennej prasie: „Pionierze", „Trybunie Dolnośląskiej" oraz „Słowie Polskim"- jak wyjaśniała nam na spotkaniu Joanna Lamparska, autorka reportaży historycznych i licznych książek o tajemnicach związanych z Dolnym Śląskiem, przewodników po dolnośląskich zamkach, pałacach, podziemnych trasach turystycznych, lochach i jaskiniach. Od lat współpracująca m. in. z „National Geographic", „Travellerem" i „Witaj w Podróży". Oficjalna ambasadorka stowarzyszenia największych atrakcji Dolnego Śląska - Turystyczna Trzynastka. Pomysłodawczyni i dyrektor Dolnośląskiego Festiwalu Tajemnic w Zamku Książ. Fundatorka i członek zarządu Fundacji Joanny Lamparskiej na rzecz Ochrony Dziedzictwa Kulturowego „Projekt Historia".
Joanna Lamparska przyjechała do naszego miasta ze swoją najnowszą książką „Ostatni świadek. Historie strażników hitlerowskich skarbów", wydaną niespełna dwa miesiące temu. Spotkaniem z chojnowskimi czytelnikami, które odbyło się 16 marca w Domu Schrama, rozpoczęła nowe, cykliczne przedsięwzięcie naszej biblioteki – Chojnowskie Spotkania z Książką Regionalną.
Pani Joanna przedstawiła wiele ciekawych dokumentów i notatek prasowych dotyczących znalezisk na Dolnym Śląsku w latach 1946-54. Opowiedziała także o zagadkowym filmie „Ostatni świadek" Jana Batorego, przedstawiła hipotezy dotyczące jego powstania. A film opowiada o ukrytych skarbach. Niemal taki sam tytuł nadała swojej nowej publikacji opartej na faktach.
Dzięki tej książce możemy dowiedzieć się m. in. o hitlerowskich depozytach, które znajdowały się na tak zwanej Liście Grundmanna. Pod koniec II wojny światowej, kiedy front nieubłagalnie się zbliżał, konserwator prowincji Śląskiej, Günther Grundmann podjął decyzję, aby ewakuować zabytki z różnych muzeów a także archiwa, instrumenty, wyposażenie kościołów i prawdopodobnie zrabowane mienie z terenu Polski. Tych składnic stworzył kilkadziesiąt. Wiele z nich odkryto i zabezpieczono, wiele prawdopodobnie czeka na odkrycie.
I dlatego rozpoczęła się „dolnośląska gorączka skarbów", która trwa do dzisiaj.
Podczas spotkania uczestnicy także pytali m. in. o złoty pociąg, o projekt Riese, o Zagrodno czy Grodziec. Na każde z pytań autorka starała się odpowiedzieć wyczerpująco, dzieliła się swoimi przemyśleniami i hipotezami. Nam zostawiła osąd – czy to jest prawda, czy tylko domniemanie.
Każdemu poszukiwaczowi zaginionych skarbów, teraźniejszemu lub przyszłemu, Joanna Lamparska udzieliła ważnych wskazówek. Po pierwsze - słuchać starych ludzi , którzy mówią że „tam" jest ukryty skarb, bo prawdopodobnie jest, po drugie - nie każde złoto co się świeci.
A my możemy dodać jeszcze jedną wskazówkę – niewątpliwie warto również czytać książki Joanny Lamparskiej, zaglądać na jej "Dolnośląskie Tajemnice" na YT oraz program "Kup Pan Zamek".
Anna Kopyra
Moderator DKK w Chojnowie